Այս թեմայում՝ Արևմտյան Հայաստանը և Հուստինիանոս I-ի կառավարումը: Արևելյան Հայաստանը և պարսից Խոսրով I-ի քաղաքականությունը: Ապստամբություն, որը վերաճեց մեծ պատերազմի: 591 թ. պարսկաբյուզանդական պայմանագիրը և Հայաստանը: Պատմաբանի բառարան՝ վարչական միավոր, խավ, դավանանք, հարկահանություն, հարկ, ատրուշան, տիտղոս:
1. ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ VI ԴԱՐՈՒՄ Ժամանակաշրջանի ընդհանուր դիմագիծը 428 թ. հայոց անկախ պետականության կորստից հետո հայ ժողովրդի առաջ ծառացան նոր խնդիրներ ու վտանգներ։ Մասնավորապես, գլխավոր խնդիրներից էին սեփական ինքնության պահպանումը, բյուզանդական և պարսկական կայսրությունների ռազմական, քաղաքական և տնտեսական ոտնձգություններին դիմակայելը։ Սա մի ժամանակաշրջան էր, երբ Հայաստանի տարբեր մասերում տիրապետում էին պարսկական և բյուզանդական կայսրությունները, իսկ այնուհետև սկսվեցին արաբական արշավանքները, որոնց տիրապետության դեմ մեր ժողովրդի պայքարը հերոսական բազմաթիվ դրվագներ ստեղծեց: Հարկ է նշել, որ բոլոր այն ժամանակաշրջանների համար, երբ Հայաստանի տարածքի մեծ մասը գտնվել է երկու այլ պետությունների կազմում, կիրառվել և այսօր էլ կիրառվում են պայմանական՝ Արևելյան Հայաստան և Արևմտյան Հայաստան անվանումները։ Միևնույն ժամանակ, հենց IX դարում վերականգնվեց 428-ին կորսված անկախ պետականությունը Հայաստանում։
ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ VI ԴԱՐՈՒՄ
Երկու իրականություն. այնքա՜ն տարբեր և այնքա՜ն նման Իրավիճակը Արևմտյան Հայաստանում VI դարում: 387 թ. Մեծ Հայքի թագավորությունը բաժանվել էր Հռոմի և Սասանյան Պարսկաստանի միջև: VI դարում Արևմտյան Հայաստանը գտնվում էր Բյուզանդիայի, իսկ Արևելյան Հայաստանը՝ Պարսկաստանի կազմում։ Արևմտյան Հայաստանում հայ բնակչությունը սերտ փոխազդեցության մեջ էր հունա-հռոմեական մշակութային աշխարհի հետ: Բյուզանդիայի տիրապետության տակ անցած Արևմտյան Հայաստանում կային բազմաթիվ նախարարական տներ, որոնք ունեին ներքին ինքնուրույնություն։ Այս հանգամանքը VI դարում սկսեց դուր չգալ Հուստինիանոս Առաջին (527-565 թթ.) կայսրին, և նա ձեռնարկեց մի շարք քայլեր, որպեսզի վերացնի հայ նախարարական տների ինքնուրույնությունը: Մասնավորապես. ա. Կայսրը տեղերում կառավարումը հանձնեց բյուզանդացի զինվորականներին՝ խախտելով հայկական իշխանական տների համակարգը: բ. Կատարեց նոր վարչական բաժանում՝ ստեղծելով Առաջին Հայք, Երկրորդ Հայք, Երրորդ Հայք, Չորրորդ Հայք վարչական միավորները: գ. Հուստինիանոսն ընդունեց օրենք, որով հողը ժառանգելու իրավունք ստացան նաև կանայք և աղջիկները: Մինչ այդ հողը ժառանգաբար անցնում էր հորից որդուն. այդպիսով պահպանվում էր հայկական իշխանական տների միասնականությունը: դ. Մեկ այլ օրենքով կայսրը հարկադրեց, որպեսզի աղջիկներին օժիտ հատկացվի: Հայոց մեջ մինչ այդ էլ դուստրերին ամուսնացնելիս պարտադիր օժիտ տալիս էին, բայց կայսրը ցանկանում էր, որ աղջիկներն օժիտի տեսքով մասնաբաժիններ ստանային հայրական կալվածքներից։
Տեքստային աշխատանք Ծանոթացեք մեջբերված հատվածին՝ զուգահեռ աշխատելով բերված պնդումների և հարցերի հետ։ Մեջբերված տեքստում ներկայացված են հատվածներ մեծ պատմաբան Նիկողայոս Ադոնցի դիտարկումներից։ Դրանք վերաբերում են Արևմտյան Հայաստանի հայ բնակչության տարբեր խավերի ներկայացուցիչների՝ դեպի Բյուզանդական կայսրության արևմուտք և մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլիս արտագաղթելուն։ Կայսրության շահերի տեսակետից հայերի գաղթը դեպի արևմուտք շատ ցանկալի էր. դրա ապացույցն է այն, որ կայսրերը խրախուսում էին այդ շարժումը, և երբեմն էլ իրենք էին տեղահան անում հայրենի հողերից ու բնակեցնում կայսրության մյուս մասերում… Հայերն աչքի ընկան պետական կյանքի բազմաթիվ բնագավառներում՝ ինչպես զինվորական, այնպես էլ քաղաքացիական. նրանք տվեցին հռչակավոր անուններ, որոնք շատ խոշոր ծառայություններ մատուցեցին կայսրությանը… Շատ նշանակալից եղավ հայերի դերը նաև մշակութային և հոգևոր կյանքում… Ինչպե՞ս անդրադարձավ հայերի հիշյալ տեղաշարժը Հայաստանի ճակատագրի վրա։ Հայերի՝ կայսրությունով մեկ սփռվելը իրենց հայրենիքի շահերի տեսանկյունից, անշուշտ, չի կարող դրական երևույթ համարվել… Երկրից հեռանում էին առավել ձեռներեց և առույգ ուժերը, այնպիսի ձիրքերով օժտված անձինք, որոնք կարողանում էին մնալ և աչքի ընկնող տեղ գրավել կայսրության կյանքի խռովահույզ ծովի մակերևույթի վրա։ Նիկողայոս Ադոնց,Հայաստանը Հուստինիանոսի ժամանակաշրջանում
ա. Մեջբերված երկու հատվածում էլ խոսքը արտագաղթ երևույթի մասին է։ Առաջին հատվածում հեղինակը դիտարկում է հայերի արտագաղթը Բյուզանդական կայսրության շահերի տեսանկյունից, իսկ երկրորդում՝ Հայաստանի շահերի։ բ.Ինչպես հասկանալի է դառնում առաջին հատվածի բովանդակությունից, Բյուզանդիայի արևմտյան բնակավայրեր և մասնավորապես մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլիս տեղափոխված հայության բազմաթիվ ներկայացուցիչներ ամենատարբեր ասպարեզներում հասել են բարձր նվաճումների և արդյունքների։ Այս հանգամանքը խիստ ցավալի է, քանի որ նրանք իրենց հայրենիքում մնալու դեպքում կարող էին իրենց տաղանդի շնորհիվ բարելավել սեփական ժողովրդի կյանքը և գուցե վերականգնել Հայաստանի անկախությունը։ գ.Ցավոք, երբեմն սեփական հայրենի միջավայրում ընտրած ուղիով գնալը և զորանալը դժվար և խոչընդոտներով լի է լինում։ Ուստի շատերը փնտրում են այնպիսի միջավայր, որն առավել բարենպաստ է լինում իրենց տաղանդի, շնորհների զարգացման և իրացման համար։ Սա արտագաղթի գլխավոր ազդակներից է։ Սակայն կարելի է նաև, ելնելով սեփական ժողովրդին բարեկարգության ուղղորդելու նպատակից, նրա մեծերի երազանքից՝ տեսնելու հայրենիքը հզոր և բարգավաճ, մնալ, չհեռանալ՝ փորձելով հաղթահարել դժվարությունները, բարելավել այն միջավայրը, որը լավագույն հնարավորությունները կստեղծի յուրաքանչյուրի տաղանդի զարգացման համար։ Ասվածը զգալի չափով վերաբերում է հատկապես ղեկավար պաշտոններ զբաղեցնող անհատներին, որոնք ունենալով իշխանություն՝ թերևս առավել մեծ պատասխանատվություն են կրում այն միջավայրի համար, որում ապրում է տվյալ հասարակությունը։
Հակաբյուզանդական ապստամբություններԱրևմտյան Հայաստանում
Արևմտյան Հայաստանում նշանակված բյուզանդացի պաշտոնյաները զանազան բռնություններ էին գործադրում, ավելացնում հարկերը: Այս քաղաքականությունը զայրույթ էր առաջացնում հայ ժողովրդի մեջ: Հուստինիանոսի օրոք հայ ռազմական-քաղաքական մի շարք գործիչներ ապստամբություններ կազմակերպեցին կայսերական իշխանության դեմ: Ամենախոշոր ապստամբությունը տեղի ունեցավ 539 թ.: Ապստամբությունը գլխավորեցին Հովհաննես Արշակունին և նրա որդի Արտավանը: Հուստինիանոսը պատժիչ զորք է ուղարկում, որի ղեկավարին Արտավանը սպանում է: Կայսրը նոր զորաբանակ է ուղարկում հայերի դեմ: Բյուզանդական զորավարը բանակցությունների պատրվակով իր մոտ է հրավիրում Հովհաննես Արշակունուն: Խնջույքի ժամանակ Հովհաննես Արշակունին դավադրաբար սպանվում է բյուզանդացի զորավարի հրամանով: Չհաշտվելով այս իրադարձության հետ՝ ապստամբները փորձեցին սպանել Հուստինիանոս I կայսրին: 548 թ. նրա դեմ Կոստանդնուպոլսում կազմակերպվում է խռովություն: Այդ խռովությանը մասնակցում էին նաև զորավար Արշակ Արշակունին և կայսեր մոտ ծառայության անցած Արտավանը: Բյուզանդացի պաշտոնյաներից մեկը, որը տեղյակ էր նախապատրաստվող խռովությունից, այդ մասին տեղեկացնում է բյուզանդական արքունիքին, և խռովությունը բացահայտվում է: Հուստինիանոսը պաշտոնանկ է անում Արտավանին ու արգելափակում նրան պալատում: Արևմտյան Հայաստանում որոշակիորեն վտանգվել էր նաև հայոց լեզվի և մշակույթի պահպանումն ու զարգացումը։ Չնայած այս դժվարություններին և վտանգներին՝ Արևմտյան Հայաստանում հայ ժողովուրդը պահպանեց իր լեզուն ու մշակույթը, որոնք ազգի ինքնությունը պայմանավորող էական հատկանիշներից են։
Ռոբերտ Հուկին Նա մեծ գիտնական էր, ով ներդրեց բազմաթիվ գաղափարներ և առաջխաղացներ գիտության մեջ: Նա նաև բնական փիլիսոփա էր: Նա Անգլիայի Լոնդոն քաղաքում երկրաչափության պրոֆեսոր էր և գեոդեզիստ: Նա ճանաչվել է ֆիզիկայի, մանրադիտակի, կենսաբանության և ճարտարապետության մեջ իր մեծ ներդրման համար: Նա հորինեց այնպիսի գործիքներ, ինչպիսիք են ալկոհոլային ջերմաչափը, հիգրոմետրը, անեմոմետրը և այլ գործիքներ, որոնք կարևոր ժառանգություն են գիտության և մարդկության համար:
Ռոբերտ Հուկի կյանքն ու մահը
Նա ծնվել է 1635 թվականի հուլիսի 18-ին: Նա չորս եղբայրներից ու քույրերից վերջինն էր ՝ երկու տղա և երկու աղջիկ: Ասում են, որ նա շատ միայնակ ու տխուր մանկություն է ունեցել, նա տառապում էր հաճախակի գլխացավերից և ստամոքսի ցավերից, ինչը խանգարում էր նրան նորմալ խաղալ իր տարիքի երեխաների հետ: Մանկության տարիներին այդ միայնությունը ստիպեց նրան խաղալ մեծ հնարամտությամբ ու երեւակայությամբ: Նա պատրաստեց արևային ժամացույցներ, ջրաղացներ, գնդակներ կրակելու ունակ նավեր, առանձնացրեց փողային ժամացույցը և այն վերակառուցեց փայտի մեջ ՝ կատարյալ աշխատելով:
Իր երիտասարդության տարիներին Հուկը մաս էր կազմում Օքսֆորդի թեմի Մայր տաճարի երգչախումբ (Քրիստոս եկեղեցու քոլեջ): Այս դարաշրջանն այն դարաշրջանն էր, որը կեղծեց Հուկին գիտության հանդեպ իր կրքի մեջ: Նա բավականին հետաքրքրված էր տարատեսակ պահպանական աշխատանքներով, քանի որ կարծում էր, որ դրանք սպառնում են պրոտեկտորատի կողմից
Ուեստմինստերի դպրոցում տեղի ունեցան բարձր գիտական, փիլիսոփայական և մտավոր կարևոր հանդիպումներ, ուստի Ռոբերտը հաճախեց դրանցից շատերին: Մինչ դասընկերները զբաղվում էին խաղային գործունեությամբ, Հուկը կենտրոնանում էր ապրուստը հոգալու վրա: Նա սկսեց որոշակի գումար վաստակել որպես քիմիական անատոմիայի օգնական: Հետագայում նա եղել է լաբորանտ: Այդ ժամանակ ՝ 1658 թ., Իրականացվեց օդային պոմպի կամ «մեքենայական բոյլեանա» -ի կառուցում ՝ հիմնվելով Ռալֆ Գրեյտորեքսի կառուցվածքի վրա, որին Հուկը համարում էր «Չափազանց կոպիտ ցանկացած մեծ առաջադրանքի համար»:
Նա մաթեմատիկայի մեծ ունակություն ուներ: Իր բազմաթիվ աշխատանքներից հետո նրա արդյունավետությունը ճանաչվեց և նրան առաջարկեցին Լոնդոնի Թագավորական ընկերության մենեջերի առաջին պաշտոնում: Այս պաշտոնը պահանջում էր լինել մեծ փորձարարական և արհեստավարժ գիտնական: Ռոբերտ Հուկը ամբողջ ժամանակ տրամադրում էր իր նախագծերին:
Վերջապես կյանքից հեռացավ 1703 թվականի մարտի 3-ին Լոնդոն քաղաքում: Լոնդոնի Թագավորական ընկերությունը մեծ հարգանքի տուրք մատուցեց բոլոր սխրանքների համար, որոնք կտեսնենք ստորև:
Բացահայտումներ
Իր ժամանակի մի մասը Հուկը անցկացրեց Բոյլի և Բոյլի հետ աշխատելով ՝ նրան առաջարկեց առաքելություն ՝ նախագծել և կառուցել պոմպ, որն ունակ է սեղմել օդը ՝ վակուում առաջացնելու համար: Նրանք տարիներ անցկացրեցին գազերի գիտությունը ուսումնասիրելով, մինչև ստացան այն: Նրա առաջին հայտնագործությունը օդային պոմպն էր:
Այս պոմպով օդի առաձգականությունը և դրանց հետևանքները բազմիցս են զգացել: Այս պոմպի շնորհիվ `բանաձևը գազի մասին օրենքը: Այս օրենքում կարելի է ստուգել, թե ինչպես է գազի ծավալը հակադարձ համեմատական իր ունեցած ճնշմանը:
Մազանոթություն
Նրա հայտնագործություններից մեկը մազանոթությունն էր: Նա զբաղվում էր բարակ ապակյա խողովակների միջոցով ջրի և այլ հեղուկների արտահոսքի հետ: Այս փորձերի ընթացքում պարզվել է, որ ջուրը, որին հասնում է ջուրը, կապված է խողովակի տրամագծի հետ: Սա այսօր հայտնի է որպես մազանոթություն:
Այս հայտնագործությունը շատ մանրամասն տպագրվել է նրա «Մանրագրագրություն» աշխատության մեջ: Այս աշխատանքների շնորհիվ նա կարողացավ համադրողի պաշտոն ունենալ Լոնդոնի Թագավորական ընկերությունում:
Բջիջների և բջիջների տեսություն
Մանրադիտակի շնորհիվ Հուկը հայտնաբերեց, որ խցանափայտի թերթիկը փոքր բջիջների խոռոչներ ունի ՝ մեղրախորշի նման: Յուրաքանչյուր խոռոչ այն անվանում էր բջիջ: Այն, ինչ նա չգիտեր, այն կարևորությունն էր, որ այդ բջիջները կունենան կենդանի էակների կազմավորման մեջ:
Եվ դա այն է, որ Ռոբերտը նայում էր մահացած բույսերի բջիջները պոլիգոնալ վիճակում: Տարիներ անց կենդանի էակների հյուսվածքը հայտնաբերվում էր մանրադիտակի տակ դիտելու շնորհիվ:
Մեկ այլ հայտնագործություն էլ բջիջների կազմակերպման վերաբերյալ ունեցած գիտելիքների շնորհիվ էր: XNUMX-րդ դարում, Ռոբերտ Հուկի տված գիտելիքների միջոցով, կարելի էր իրականացնել բջիջների տեսության պոստուլատները.
Բոլոր կենդանի էակները բաղկացած են բջիջներից և դրանց արտադրանքներից:
Բջիջները կառուցվածքի և գործառույթի միավորներն են:
Բոլոր բջիջները գալիս են արդեն գոյություն ունեցող բջիջներից: 1858 թվականին դրան ավելացրեց Վիրխոուն:
Այս դարի վերջին հետևյալ ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ բջիջները կարող են մեզ տալ ինչպես շատ հիվանդությունների պատճառ, այնպես էլ ծագում: Սա նշանակում է, որ եթե մարդը հիվանդ է, դա այն պատճառով է, որ ներսում ունի բջիջներ, որոնք հիվանդ են:
Ուրան մոլորակ
նույնպես պատասխանատու էր Ուրան մոլորակը հայտնաբերելու համար: Դա անելու համար նա դիտում էր գիսաստղեր և իրեն նվիրում ձգողականության մասին գաղափարների ձևավորմանը: Արեգակի և աստղերի շարժումները չափելու համար անհրաժեշտ գործիքները պատրաստվել են նրա կողմից: Այս ամենը մեծ առաջխաղացում տվեց գիտությանը և արտաքին տարածության դիտմանը:
Մոլորակի շարժման տեսություն
Նա ոչ միայն հայտնաբերեց Ուրան մոլորակը, այլև ստեղծեց Մոլորակային շարժման տեսությունը: Նա դա կարողացավ ձեւակերպել մեխանիկայի խնդրից: Նա արտահայտեց համընդհանուր ձգողականության սկզբունքները, ամենաուժեղ պոստուլատներից մեկն այն էր, որ կարդում է. Բոլոր մարմինները շարժվում են ուղիղ գծով, քանի դեռ դրանք չեն շեղվել ինչ-որ ուժի կողմից, դա նրանց կստիպի շարժվել կամ շրջանագծի, էլիպսի կամ ձևով: առակ
Նա նշեց, որ բոլոր մարմիններն ունեն իրենց ձգողականության ուժը իրենց առանցքում կամ կենտրոնում, և որ իրենց հերթին ազդում են մոտակա երկնային մարմինների ձգողականությունից: Որքան մոտ ենք մենք այլ երկնային մարմիններին, այնքան գրավչության այդ ուժը մեզ վրա ավելի է ազդում: Նաև փորձեց ստուգել դա Երկիրը շարժվում էր Արեգակի շուրջ էլիպսով:
1.Ընդգծված դերանունները փոխարինի՛ր համապատասխան հոդերով (եթե պետք է, կարող ես նախադասությունից բառ հանել):
Ընկերդ մենակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով: Որսս իր ոտքով եկավ: Ծովափի բնակիչները, ծովից ենք հանում մեր սնունդն ու հարստությունը: Դու` ամենաուժեղ մարզիկդ, հաղթանակով պիտի գաս: Ծեր որսորդ եմ ու կյանքում շատ բան եմ տեսել: Դուք` մեր շնորհալի տղաները, խոսքերդ դեռ չեք ասել: Սիրտդ քա՛ր է, քար: Ձեր ձեռքն ընկնողին պրծում չկա:
2.Դերանունների գործածության հետ կապված սխալները գտի՛ր և ուղղի՛ր:
Մի վարժեցնող փոկին խոսել է սովորեցրել: Նա նրա-իր սանիկի խոսելու ընդունակությունր զարգացրել է երեք տարում: Այս-այդ ժամանակամիջոցում իր-նրա (փոկի) սիրած ծովատառեխը տալու և խրախուսելու միջոցով հասել է նրան, որ փոկն անգլերեն ասում է «Բարև, ինչպե՞ս ես», «Եկ այստեղ» և այլ նախադասություններ: Այլևս ոչ ոք չէին-չէր ուզում տեսնել այդ մարդուն: 16-րղ դարի ամբողջ ազնվական մարդիկ Ամերիկան հայտնագործողներից նոր նվեր ստացան: Բոլոր-ամբողջ աշխարհն է հետևում ռոբոտների արտադրությանը: Ֆիրմայի արտադրած նոր մեքենաները շատ արագ սպառվել են:
3․Կետերի փոխարեն գրել հարցահարաբերական դերանուններ: 1. Հիմա ենք հասկանում, թե ինչքան անտարբեր ենք եղել այդ մարդու հանդեպ: 2. Ում ձեռքով են կառուցվել այս շենքերն ու փողոցները: 3. Զարմանքով նայում ես շուրջդ ու մտածում, թե երբ է կյանքն այսպիսին դարձել: 4. Միայն նա կասի` ինչ է կատարվել այստեղ: 5. …Ով. կասի, թե մեր քաղաքում ինչպես…. հայտնվեցին այդ փոխադրամիջոցները: 6. Սա մի անգնահատելի գանձ է, ինչ Դուք պարգևեցիք ինձ:
Հայկ Փիլիպոսյանի ուսումնական բլոգը 